In vorige artikels gaven we al aan dat kinderen erg in de war kunnen raken door een traumatische ervaring. We beschreven ook enkele mogelijke reacties van kinderen in dergelijke situaties. In dit artikel geven we een aantal adviezen voor ouders, opvoeders, leerkrachten en andere (persoonlijk of professioneel) geïnteresseerden om zo goed mogelijk om te gaan met de angstgevoelens van kinderen na een traumatische gebeurtenis.
Angst is een traumatische ervaring immers een veelvoorkomende reactie bij kinderen. Ze zijn vaak erg bang dat er weer zo’n ramp of drama zal volgen. Hun veilige wereld is plots veranderd in een universum waar overal gevaar loert en iedereen kwetsbaar is. 1
Enkele adviezen
Luister naar het kind en moedig het aan zijn gevoelens, angsten en gedachten te uiten.
Misschien bent u wat terughoudend om pijnlijke herinneringen op te roepen uit angst dat die het trauma nog vergroten. De beste manier om het kind te helpen zijn angsten te overwinnen, is nochtans het stimuleren om erover te praten of zijn gevoelens op een andere manier uit te drukken.
Neem de angsten van het kind serieus
en probeer ze te begrijpen. Zelfs al lijken de angsten u ongegrond, bedenk dan dat een kind dat zonder duidelijke reden bang is, die angst wel degelijk als reëel ervaart. Blijf geduldig, ook al heeft u moeite met het irrationele aspect van de angsten. Maak u niet kwaad en lach het kind nooit uit. Stel het kind gerust: “Het is heel normaal dat je bang bent, maar ik ben bij je en je bent nu veilig.”
Probeer het kind uit te leggen
wat er gebeurd is en wat de gevolgen daarvan zijn. Zijn angst zal immers alleen maar groter worden als het niet begrijpt wat er allemaal is gebeurd en waarom zijn wereld plots zo veranderd is.
Dwing het kind niet om flink te zijn
en het hoofd te bieden aan wat hem angst aanjaagt. Dat vergroot enkel zijn angst en verhoogt zijn gevoel van onveiligheid. Zet, samen met het kind, telkens kleine stapjes. Moedig het aan om telkens een stukje van zijn angst te overwinnen en feliciteer het kind met elke overwinning.
Laat als ouder uw kind in de eerste periode nooit lang alleen.
Veel kinderen hebben na een traumatische gebeurtenis vaak ook een soort scheidingsangst. Het kind is dan bang dat de personen waaraan hij gehecht is, het zullen verlaten of zullen verdwijnen. Het zal dus een overdreven aanhankelijkheid tentoonspreiden en zich aan hen vastklampen in de aanwezigheid van onbekenden.
Als u als ouder toch weg moet, maakt u dat best duidelijk aan het kind: “Ik moet nu weg, maar ik kom vanavond weer terug.” Wanneer u voor langere tijd weg moet, vertel dat dan minstens een of twee dagen van tevoren aan het kind en maak het heel duidelijk dat (en wanneer) u zeker terugkomt. Vertrouw het kind die periode toe aan iemand die het goed kent en vertrouwt.
Als leerkracht kunt u een van de ouders toestaan om eventjes in de klas te blijven om het kind gerust te stellen. Het is echter belangrijk dat een kind zo snel mogelijk weer meedoet op school of aan buitenschoolse activiteiten. Door bezig te zijn, wordt zijn aandacht afgeleid en zullen zijn angsten (tijdelijk) naar de achtergrond verdwijnen.
Zorg ervoor dat het kind opnieuw de oude gewoontes kan opnemen
en dat zijn dagelijkse routine (thuis en op school) wordt hersteld. Dit zal het kind helpen de gebeurtenissen te verwerken en zich aan de nieuwe omstandigheden aan te passen. Bovendien draagt dit bij aan een gevoel van zekerheid en veiligheid en verdrijft het de indruk van chaos en onmacht die het heeft van de wereld van volwassenen. Opstaan, eten en gaan slapen op steeds dezelfde tijdstippen, deelnemen aan schoolse activiteiten en gaan spelen bij vriendjes bieden het kind troost.
Zie ook:
– Welke gebeurtenissen zijn traumatiserend voor kinderen? (1)
– Hoe reageren kinderen op een traumatische gebeurtenis? (2)
– Omgaan met agressief gedrag van getraumatiseerde kinderen (4)
Evelyne Josse
Psycholoog, psychotherapeut
(1) Josse, E. (2011), Le traumatisme chez le nourrisson, l’enfant et l’adolescent, de Boeck, coll. Le point.
Verder lezen: http://www.cogis.nl